اگر کودکی شیرخوار دارید و احساس ناراحتی می کند اگر شیر به مقدارکافی خورده و خوب خوابیده است ولی بازم بی قراری می کند و همش در حال گریه کردن است. لازم نیست زیاد نگرانی داشته باشین. فقط کافی است متوجه شوید که وضع دفع کودکتان چگونه بوده است شاید شکمش چند روزی کار نکرده باشد و دچار یبوست شده باشد. می توان گفت یبوست یکی از مشکلاتی است که در کودان رواج بسیاری دارد. یکی دیگر از مواردی که باعث یبوست می شود. در سنین قبل از بلوغ است در این سنین شیوع یبوست در پسران خیلی بیشتر است. در سنین مدرسه هم پسران ۳ برابر نسبت به دختران یبوست دارند و گرفتار آن هستند، اما در زمان بزرگسالی برعکس است یعنی شیوع یبوست در زنان ۳ برابر نسبت به مردان است.
به زبان ساده‌تر اگر بخواهیم بگوییم، یعنی دفع کردن مدفوع که سفت است با سختی انجام پذیرد را یبوست می‌گویند. بوجود آمدن این مشکل در دفع، باعث بیقراری و ناآرامی شیرخوار می‌شود. تعریف کردن یبوست در طب سنتی ایرانی گسترده‌تر و فراگیرتر از آن چیزی است که امروزه به یبوست گفته می‌شود.
مدفوع طبیعی از نگاه طب سنتی ایرانی می تواند دارای خصوصیات بسیاری باشد. مانند:
۱_ قوام نرم و خمیری شکل داشته باشد.
۲_ باعث سوزش مقعد نشود.
۳_ با دفع باد زیاد نباشد.
۴_ موقع دفع کردن مدفوع، دردی ایجاد نکند.
۵_ به راحتی خارج شود و همچنین تکه تکه نباشد.
۶_ به رنگ زرد یا قهوه‌ای روشن باشد.
۷_ بوی خیلی بد نداشته باشد.
۸_ بعد از دفع کردن مدفوع احساس سبکی به فرد دست بدهد.
کودکان در چه زمانی دچار یبوست می‌شوند؟
باید گفت حدود ۹۵ درصد یبوست کودکان عملکردی و بدون هیچ علت زمینه‌ای به وجود می آید. عوامل زیادی باعث ایجاد یا شدید شدن یبوست می شوند، که از آن جمله می‌توانیم به فعالیت بدنی بسیار کم، رژیم غذایی کم فیبر، افسردگی و حالات روانی خاص و مصرف کردن بعضی داروها اشاره کرد. اغلب همه اطفال زمانی از دوران زندگی خود دچار یبوست می‌شوند؛ ولی غالبٱ این دوره‌ها خیلی کوتاه مدت بوده و درمانهای ساده و معمولی برای از بین بردن این مشکل کفایت می‌کند. زمان‌هایی که شایع دارد در بوجود آمدن یبوست در کودکان عبارتند از:
۱_ زمان گرفتن کودک از شیر مادر
۲_ سنین رفتن به مدرسه
۳_ زمان شروع کردن تغذیه کمکی
۴_ رفتن به مهد کودک
رعایت کردن چند اصل کوچک می تواند برای برطرف کردن یبوست کودکان کمک چشمگیری داشته باشد.
بهتر شدن وضعیت هوا:
در طب سنتی ایرانی بسیار توصیه می‌شود که کودک را در معرض هوای سرد قرار ندهید. همچنین هوای خیلی گرم هم باعث تبخیر شدن مایعات بدن کودک می شود که باعث ایجاد مدفوع سفت و یبوست می‌شود.
داشتن خواب و استراحت کافی:
نخوابیدن هم می تواند به باعث ایجاد یبوست شود. چون نخوابیدن به میزان مناسب و کافی و فعالیت مدام بدن باعث خشکی و کمبود آب شده و با این کار مشکل یبوست را در پی خواهد داشت.
حمام:
حمام کردن به مدت طولانی با تعریق زیاد همراه است همین هم باعث کم شدن مایعات بدنی شده و یبوست را در پی دارد.
آرامش:
برای اینکه کودک شما به تواند به راحتی اجابت مزاج مناسب داشته باشد، شادمانی و عدم استرس داشتن او می تواند اهمیت بسزایی داشته باشد.
خوردنی‌ها و آشامیدنی‌ها:
در زمانی که کودک فقط از شیر مادر تغذیه می‌کند لازم است که مادر او توصیه‌های غذایی را به خوبی رعایت کند. استفاده کردن مادر از غذاهایی که آبدار و منبع آبی دارند مثل سوپ حاوی چغندر، اسفناج و آلو به بر طرف کردن یبوست شیرخوار کمک به سزایی می‌کند. در سنین بالاتر هم که کودک خود غذا می‌خورد باز هم باید رژیم خود کودک تحت کنترل مادر باشد و در رژیم او حتمٱ از آب و مایعات و فیبر به اندازه کافی استفاده شود. استفاده کردن از سبزیجات ملین مانند: اسفناج، ریشه و برگ چغندر در سوپ کودکان توصیه می‌شود که مورد استفاده قرار دهید.
فعالیت بدنی:
فعالیت بدنی نسبتٱ متوسط برای کودکان الزامی است اما باید این را هم بدانید که ورزش کردن و فعالیت بدنی زیاد داشتن به دنبال آن تعریق فراوان نیز وجود دارد و در بعضی از کودکان باعث کم شدن آب بدن و یبوست می‌شود.
خوراکی‌های که می توان برای درمان یبوست کودکان توصیه کرد:
می‌توان یک سوپی با مخلوط برنج، سبزیجاتی مثل:(جعفری، گشنیز، شنبلیله و تره) زردچوبه، آبغوره، آلو‌بخارا، بال مرغ، روغن زیتون ، بدون اضافه کردن نمک آماده کرد و به عنوان یک غذای بسیار موثر برای درمان یبوست به کودکان داد.
موارد دیگر مواد خوراکی عبارتند از
آلو، آب هندوانه خصوصا با شکر، آب خیار بدون جرم خود میوه
آب کدو بدون جرم، آب میوه‌ها بدون جرم خود میوه، انجیر، گل قند، روغن زیتون، آبگوشت چرب
خاکشیر، خرما، گردو، مویز، ترنجبین
ماساژ شکمی یک راه ساده و در دسترس همگان
بهتر است بدانید اکثر کودکان در برابر مصرف کردن مواد خوراکی بسیار مقاومت می‌کنند مالش دادن شکم برای آنها لذت‌بخش بوده و پر از آرامش است؛ شما می‌توانید شکم کودک را با کمی روغن زیتون، روغن کرچک، روغن مصطکی در جهت عقربه‌های ساعت هر بار به هم به مدت ۲۰ دقیقه مالش بدهید. مالش دادن شکم در جهت عقربه‌های ساعت با مخلوطی از لعاب ختمی و کتیرا می تواند بسیار سودمند باشد.
باید همیشه شکم و پهلوهای کودک خود را گرم نگه دارید.
اگر دیدید که یبوست کودکتان طولانی شد و با ایجاد کردن تغییر در عادت غذایی و غیر غذایی از بین نرفت و علائم دیگری مثل: خون در مدفوع، استفراغ، بیقراری زیاد و بلند مدت و یا سایر علائم همراه یبوست در او ظاهر شد، حتما بهتر است برای اطمینان خاطر پیدا کردن و بررسی های بیشتر شیرخوار خود، به پزشک متخصص کودکان مراجعه کنید.
